1. Bố cục Luật Biên phòng Việt Nam

Luật Biên phòng Việt Nam gồm 06 chương 36 điều, cụ thể:

- Chương I. Những quy định chung, gồm 08 điều (từ Điều 1 đến Điều 8). Chương này quy định về phạm vi điều chỉnh; các từ ngữ cần giải thích; chính sách của Nhà nước về biên phòng; nguyên tắc thực thi nhiệm vụ biên phòng; nhiệm vụ biên phòng; lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng; trách nhiệm, chế độ, chính sách của cơ quan, tổ chức, công dân tham gia, phối hợp, cộng tác, giúp đỡ lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng và các hành vi bị nghiêm cấm.

- Chương II. Hoạt động cơ bản về biên phòng, gồm 04 điều (từ Điều 9 đến Điều 12). Chương này quy định 04 vấn đề cơ bản của hoạt động biên phòng gồm: (1) nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân; (2) phối hợp thực thi nhiệm vụ biên phòng; (3) hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động ở vành đai biên giới, khu vực biên giới, qua lại biên giới, cửa khẩu, lối mở biên giới đất liền; (4) hợp tác quốc tế về biên phòng.

- Chương III. Lực lượng Bộ đội Biên phòng, gồm 12 điều (từ Điều 13 đến Điều 24). Đây là chương cơ bản quy định riêng về Bộ đội Biên phòng, gồm: Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, phạm vi hoạt động của Bộ đội Biên phòng; quyền hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động ở vành đai biên giới, qua lại biên giới; sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; huy động người, tàu thuyền, phương tiện, thiết bị kỹ thuật dân sự; hình thức, biện pháp quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; hệ thống tổ chức, trang bị, ngày truyền thống, tên giao dịch quốc tế, con dấu, trang phục, màu sắc, cờ hiệu, phù hiệu và dấu hiệu nhận biết phương tiện của Bộ đội Biên phòng.

- Chương IV. Bảo đảm biên phòng và chế độ, chính sách đối với lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng, gồm 03 điều (từ Điều 25 đến Điều 27). Chương này quy định về bảo đảm nguồn nhân lực, nguồn lực tài chính và chế độ, chính sách được áp dụng chung cho lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng và chính sách, chế độ ưu đãi đối với cán bộ, chiến sỹ Bộ đội Biên phòng trên cơ sở luật hóa các chế độ, chính sách hiện hành nhằm khuyến khích, động viên cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng và lực lượng thực thi nhiệm vụ biên phòng ở địa bàn khó khăn, gian khổ, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Đồng thời, có chính sách ưu tiên đối với cư dân ở khu vực biên giới, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn để khuyến khích, hỗ trợ cư dân biên giới trong tham gia, phối hợp với lực lượng chuyên trách trong thực thi nhiệm vụ biên phòng.

- Chương V. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức về biên phòng, gồm 07 điều (từ Điều 28 đến Điều 34). Chương này quy định về trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Công an và các bộ, cơ quan ngang bộ; Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của mặt trận về biên phòng. Trong đó, tập trung xác định rõ trách nhiệm của 03 bộ (Quốc phòng, Ngoại giao, Công an) với tư cách là cơ quan chỉ huy, chỉ đạo lực lượng chuyên trách trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia, khu vực biên giới và trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân các cấp trong thực thi nhiệm vụ biên phòng.

- Chương VI. Điều khoản thi hành, gồm 02 điều (Điều 35 và Điều 36). Nội dung Chương này tập trung quy định 02 vấn đề: (1) Sửa đổi, bổ sung Điều 21 của Luật Biên giới quốc gia với lý do các quy định về hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động ở vành đai biên giới, khu vực biên giới, qua lại biên giới tại cửa khẩu, lối mở biên giới đất liền được luật hóa tại Luật Biên phòng Việt Nam vì liên quan đến quyền con người, quyền công dân; (2) Xác định hiệu lực của Luật Biên phòng Việt Nam từ ngày 01/01/2022, đồng thời là thời điểm Pháp lệnh Bộ đội Biên phòng năm 1997 hết hiệu lực.